سرویس اقتصاد مشرق - این روزها کافیست سری به بازار بزنید تا از دیدن قیمت‌های سر به فلک کشیده معمولی ترین مایحتاج زندگی روزمره از شدت تعجب شاخ در بیاورید!

دلیل اصلی برای این تعجب این است که به عنوان نمونه دیروز محصولی را به قیمتی خریدید و امروز با فرض اینکه قیمت‌ها تغییر نکرده، برای خرید به بازار می‌روید، اما همین که وارد فروشگاه می‌شوید تازه با شیب ملایم افزایش قیمت روبرو شده و حس "اصحاب کهف" را در مشاهده قیمت‌ها بدست می‌آورید.

اینجاست که نه  راه پس دارید و نه راه پیش و مجبور می‌شوید به اندازه پول توی جیبتان خرید کنید. یعنی اگر تا دیروز از محصولی یک کیلو می‌خریدید از امروز باید با حدود نیم کیلو از آن سر کنید. سفره تان را کوچک کنید و افزایش قیمت‌ها را تحمل.

اما در این میان، کسانی بیشترین ضرر را از رشد قیمت کالاهای اساسی می‌کنند که جزو ضعیف ترین قشر جامعه هستند. به بیان دیگر، بازار به سمتی میل می‌کند که فقیرتر ها را فقیر تر کند.

برای نمونه می‌توان به بررسی هزینه‌های پخت "املت" به عنوان یک غذای حاضری و شام معمولی که بیشتر در خانواده‌های ضعیف مصرف می شود پرداخت. البته اغنیا نیز گاهی اوقات به صورت تفننی سراغ این غذا می‌آیند که تغییر قیمت ملزومات آن فرق زیادی برایشان ندارد.

برای درست کردن "املت" برای یک نفر باید وسایل زیر را تهیه کنید:

- بین ۲ تا ۳ عدد تخم مرغ

- یک عدد گوجه فرنگی

- ۱/۲ تا ۱ عدد پیاز

- ۱ قالب ۱۰۰ گرمی کره

- نمک و فلفل و ادویه به میزان لازم

- نان ۱ عدد

بر همین اساس و بدون در نظر گرفتن سایر هزینه‌های لازم برای این منظور به بررسی بازار هرکدام از این کالاها می‌پردازیم.

تخم مرغ

تخم‌مرغ از جمله بازارهایی است که تاثیر بسزایی در تعیین وضعیت سایر ملزومات غذایی دارد و از سوی دیگر یکی از پر مصرف ترین اجزای سفره‌های ایرانیان نیز هست که در سبد خرید روزانه فقیر و غنی یافت می‌شود.

این ماده غذایی در حالی طی روزهای اخیر قیمت هر دانه آن به صورت فله در بازار از ۵۰۰ تومان عبور کرده که تا همین هفته قبل بین ۴۰۰ تا ۴۵۰ تومان خرید و فروش می شد. درواقع طی روزهای اخیر بین ۲۰ تا ۶۰ درصد این ماده غذایی رشد قیمت را تجربه کرده است.

برررسی های میدانی نیز نشان می‌دهد، افزایش قیمت این محصول، باعث نارضایتی فروشندگان نیز شده است بطوریکه از نخریدن آن توسط مردم و خراب شدن کالا در مغازه نگران بودند. حمید یکی از جوانانی که تازه زندگی مشترک خود را شروع کرده و برای خرید به فروشگاه آمده بود با انتقاد از افزایش قیمت تخم مرغ به خبرنگار ما گفت: مجبورم برای اینکه هزینه‌های زندگی را مدیریت کنم کمتر از قبل خرید کنم.

بنابراین اگر بطور میانگین قیمت هردانه تخم مرغ را ۴۵۰ تومان در نظر بگیریم، پخت املت نیاز به ۹۰۰ تا ۱۳۵۰ تومان تخم مرغ دارد.

گوجه فرنگی

برخی از مردم برای پخت املت از گوجه فرنگی استفاده و برخی دیگر از رب آن استفاده می‌کنند اما باتوجه به اینکه گوجه فرنگی طعم دهی بهتری نسبت به رب گوجه در املت دارد و طبیعی تر نیز هست ما برای محاسبه هزینه‌ها از این ماده غذایی استفاده می‌کنیم.

در بازار قیمت هر کیلو گوجه بین سه تا سه هزار و ۵۰۰ تومان است که با توجه به اینکه هر کیلو گوجه بطور تقریبی و با سایز متناسب شامل ۷ عدد می‌شود، می‌توان قیمت گوجه مورد نیاز برای پخت املت را ۵۰۰ تومان در نظر گرفت.

پیاز

تا پیش از این، پوست کندن پیاز اشک مردم را در می‌آورد اما  حدود ۳ هفته‌ای هست که با رکورد شکنی قیمت و نجومی شدن نرخ آن، اشک مردم نه در زمان پوست کندن که در زمان خرید آن در ‌می‌آید.

با گشتی در میوه‌فروشی های مناطق مرکزی شهر، قیمت هر کیلو پیاز با عبور از میوه‌های لوکسی چون موز به بیش از ۴۵۰۰ تومان و در برخی مواقع ۵۰۰۰ تومان رسیده که رشد بیش از ۲۰۰ درصدی را نسبت به قبل نشان می‌دهد.

یکی از فروشندگان درخصوص افزایش قیمت پیاز گفت: بسیاری از مردم که با دیدن قیمت نجومی پیاز شوکه می‌شوند به شوخی می‌گویند: از این به بعد در املت به جای پیاز، موز می‌ریزیم. قیمت موز ارزان تر از پیاز است.

از سوی دیگر با توجه به نیاز پخت املت به یک عدد پیاز، و با در نظر گرفتن اینکه هر کیلو تقریبا شامل ۷ عدد می‌شود، می‌توان نتیجه گرفت هزینه پیاز برای پخت املت چیزی در حدود ۷۰۰ تومان می‌شود.

کره

اگر آمار بانک مرکزی از قیمت کالاهای اساسی را باور و ملاک تصمیم‌گیری قرار دهیم، قیمت هر کیلو کره در بازار ۲۹۰۰۰ تومان است که اگر برای پخت املت از یک بسته کره ۱۰۰ گرمی استفاده کنیم در واقع باید ۲۹۰۰ تا ۳۰۰۰ تومان هزینه کنیم. طبق آمار بانک‌مرکزی قیمت کره طی سال‌های اخیر رشد بیش از  ۱۰۰ درصدی را نشان می‌دهد.

نان

نان اما قیمت‌های مختلفی دارد و بسته به علاقه هر شخص متفاوت است. اگر کسی بخواهد املت خود را با نان بربری بخورد باید بین ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ تومان هزینه کند. این رقم برای نان سنگگ بین ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ و برای نان لواش بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ تومان است. تافتون نیز بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ تومان قیمت می‌خورد.

بنابراین با توجه به مصرف بیشتر نان بربری بین مردم، خرید یک عدد نان بربری به طور میانگین ۹۰۰ تومان هزینه دارد.

براساس بررسی‌های انجام شده اگر سایر هزینه‌های پخت غذا  نظیر پول گاز و هزینه تهیه نمک و فلفل و سایر ادویه‌ها و همچنین آبلیمو و ... را نادیده بگیریم. در حداقلی ترین حالت ممکن، سرو یک وعده معمولی غذا برای قشر مستضعف جامعه، بین ۶ تا ۶ هزار و ۵۰۰ تومان هزینه دارد. طبیعی است که این رقم برای خانوار ۴ نفره به ۲۵ هزار تومان می‌رسد. که قطعا تامین چنین هزینه‌ای برای خانواده‌های کم برخوردار میسر نیست.

در واقع یک وعده ساده غذای حاضری با بی تدبیری دولت در تنظیم بازار، به غذای اعیانی تبدیل شده و کم‌کم قشر کم برخوردار جامعه باید با آن نیز خداحافظی کنند که باعث "بی رنگ تر" شدن سفره غذایی‌شان می شود.

از سوی دیگر، این افزایش قیمت اقلام لازم برای تهیه املت در حالی باعث رنجش خاطر مردم شده است که بسیاری از این مواد، طی پروسه برداشت محصول تا فروش، افزایش چند برابری قیمت را تجربه می‌کنند که در این میان نقش پررنگ دلالان در افزایش قیمت‌ها کاملا مشهود است.

به عنوان نمونه قیمت فروش گوجه یا پیاز در مبدا تولید برخی اوقات تا حدی پایین است که برای کشاورز صرفه اقتصادی ندارد برای برداشت محصول خود هزینه کند و این محصولات در سر زمین می‌مانند و خراب می‌شوند. اما در همان زمان قیمت این کالاها در کلان شهر تهران رشد چند برابری را تجربه می‌کند.

این مسئله ایست که با کمی دقت در مدیریت آن و با ساخت انبارهای مناسب برای نگهداری این محصولات در فصل پر محصول و همچنین مدیریت زنجیره‌ انتقال کالا از مبدا به دست مشتری، به راحتی می‌توان زنجیره تامین غذایی مردم را با قیمت بسیار پایین تری از مقداری که الآن هست تامین نمود.